Anaf i fadruddyn y cefn

Madruddyn y cefn a’i swyddogaeth

Mae madruddyn y cefn yn fwndel trwchus o nerfau a meinweoedd sy’n ymestyn o waelod yr ymennydd i lawr hyd eich cefn, mae’n cael ei amddiffyn gan yr esgyrn sy’n rhan o’ch asgwrn cefn.

Mae madruddyn y cefn yn gyfrifol am gyfleu negeseuon dwy ffordd o’ch ymennydd i’ch organau, eich cyhyrau a’ch croen.

Anaf i linyn y cefn

Amcangyfrifir bod tua 2,500 o bobl yn y DU yn cael anaf i fadruddyn y cefn (SCI) bob blwyddyn.

Pan fydd llinyn asgwrn y cefn yn cael ei niweidio neu ei anafu, mae’n bosibl y bydd rhai o’r negeseuon neu’r ysgogiadau yn cael eu torri, a all achosi colli teimlad neu symudiad yn rhannol neu’n llwyr mewn rhannau o’ch corff. Mae’n bosibl y byddwch hefyd yn profi poen.

Fel arfer bydd colli symudiad a theimlad yn digwydd islaw lefel yr anaf, er enghraifft bydd anaf i linyn y cefn yn y gwddf yn achosi parlys i ran fwy o’ch corff nag anaf i linyn y cefn yng ngwaelod eich cefn. Fodd bynnag, mae’n bwysig bod yn ymwybodol y bydd colli teimlad a symudiad yn amrywio o berson i berson, hyd yn oed gyda’r rhai sydd wedi niweidio llinyn y cefn yn yr un lle.

Mae natur anaf i fadruddyn y cefn yn golygu, yn ogystal â’r effaith gorfforol, fod effeithiau emosiynol a seicolegol hefyd ar y person sydd wedi’i anafu a’i deulu. Madruddyn y cefn a’i swyddogaeth

Mae natur anaf i fadruddyn y cefn yn golygu, yn ogystal â’r effaith gorfforol, fod effeithiau emosiynol a seicolegol hefyd ar y person sydd wedi’i anafu a’i deulu.

Mae rhagor o wybodaeth a chymorth ar anafiadau i fadruddyn y cefn ar gael ar wefannau’r Ymddiriedolaeth Wrth Gefn, Y Gymdeithas Anafiadau Asgwrn Cefn ac Aspire.

Back Up

Mae hon yn elusen genedlaethol yn y DU sy’n darparu cymorth i bobl ag anaf i fadruddyn y cefn.

Enghreifftiau o gefnogaeth y gall Back Up ei roi yw:

• cefnogaeth gyffredinol trwy linellau ffôn neu “Lolfa Wrth Gefn” rithwir
• mentora i unigolion a theuluoedd
• sgiliau cadair olwyn
• cefnogaeth trwy ap a sianel You Tube
• cyngor ar gyfer gwaith, plant a phobl ifanc.

Lle bo modd maent yn cynnal cyrsiau gan gynnwys; cyngor gwaith, sgiliau dinas, cerddwyr anghyflawn a hefyd teithiau preswyl i archwilio gweithgareddau awyr agored.

• Gweler gwefan Back Up Trust am ragor o wybodaeth

SIA (Cymdeithas Anafiadau Sbinol)

Mae’r sefydliad hwn yn sefydliad “mynd iddo” i raddau helaeth ar gyfer popeth sy’n ymwneud ag Anaf i Llinyn y Cefn. Mae’n darparu cefnogaeth i gleifion a gweithwyr proffesiynol, eiriolaeth ac arweiniad ar ystod o faterion a allai fod yn ddryslyd. Mae’n darparu adnodd dysgu gyda nifer o daflenni ffeithiau a chyrsiau hyfforddi ac yn olaf mae SIA yn gorff uchel ei barch ar gyfer ymgyrchu ar ran aelodau. Mae gwirfoddolwyr a staff ar gael yn rheolaidd i siarad â phobl sydd newydd gael anaf a’u teuluoedd am eu hanaf i fadruddyn y cefn. 

Gweler gwefan SIA am ragor o wybodaeth

Aspire

Maent yn darparu cefnogaeth a chyngor yn bennaf ar y pynciau canlynol:

• tai
• byw’n annibynnol
• budd-daliadau lles
• mynediad at dechnoleg
• cefnogi eich codi arian eich hun gyda’ch Cronfa.

Yng Nghymru mae cynghorydd byw’n annibynnol cefnogol iawn wedi’i leoli yng Nghaerdydd.

Gweler gwefan Aspire am ragor o wybodaeth

Regain

Mae Regain yn elusen arbenigol lai sy’n cefnogi pobl sydd â tetraplegia o ganlyniad i ddamwain chwaraeon trwy gynnig grantiau. Mae’n werth cysylltu â nhw os yw hyn yn berthnasol i chi. Ymhlith pethau eraill, maent yn cynnal teithiau beicio llwyddiannus iawn i godi arian ar gyfer beicwyr tetraplegig a marchogion abl.

Gweler gwefan Regain am ragor o wybodaeth

Gall rhai o effeithiau heneiddio gyflwyno heriau ychwanegol os ydych wedi cael anaf i fadruddyn y cefn, felly bydd bod yn realistig a pharatoi cymaint â phosibl wrth i chi heneiddio, yn eich galluogi i reoli’r newidiadau wrth iddynt ddigwydd.

Rhai o’r heriau a wynebir gan bobl ag anaf i fadruddyn y cefn wrth iddynt heneiddio:

• Mwy o risg o anaf ysgwydd – yn fwy cyffredin mewn paraplegiaid a’r rhai sy’n gyrru eu hunain neu’n defnyddio eu breichiau i drosglwyddo
• Cymhlethdodau â rheoli’r bledren a’r coluddyn
• Mwy o risg o friwiau pwyso a niwed i’r croen
• Gall cadw mor ffit ac iach â phosibl, trwy gymryd rhan mewn ymarfer corff rheolaidd a bwyta diet iach, eich helpu i heneiddio’n dda.

Efallai y bydd angen ystyried pethau eraill er mwyn eich helpu i reoli eich gweithgareddau o ddydd i ddydd wrth i chi heneiddio, pethau fel:

• Newidiadau i’ch pecyn gofal neu ddechrau pecyn gofal i helpu gyda’ch anghenion dyddiol
• Addasiadau i offer a llety
• Ymddiriedolaeth wrth gefn: Mythau am heneiddio gydag anaf i fadruddyn y cefn
• SIA: Heneiddio’n dda

Mae cadw’n heini ac ymarfer corff yn bwysig i bawb. Mae ganddo fanteision iechyd hanfodol, gall eich helpu i reoli gweithgareddau o ddydd i ddydd trwy gadw’n gryfach ac yn fwy heini a gall wella’ch lles.

Yn ddiweddar, mae ymchwilwyr gwyddonol wedi llunio canllawiau i roi gwybod i bobl ag anaf i fadruddyn y cefn faint o ymarfer corff sydd ei angen ar gyfer buddion ffitrwydd ac iechyd pwysig.

• Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth ar wefan Sci Canllawiau

Mae dod o hyd i ymarfer corff neu weithgaredd yr ydych yn ei fwynhau yn allweddol, gan eich bod yn fwy tebygol o barhau â rhywbeth os ydych yn ei fwynhau! Mae gan lawer o gampfeydd a chyfleusterau hamdden offer hygyrch i gadeiriau olwyn, mae’n werth cysylltu â’ch cyfleuster hamdden lleol i weld beth sydd ganddynt i’w gynnig.

Detholiad o ddolenni i weithgareddau chwaraeon a hamdden:

• Anturiaethau mynediad
• Chwaraeon Anabledd Cymru 
• Pŵer pedal
• Gallu syrffio
• Pŵer Olwyn

Mae nifer o weithgareddau hygyrch nad ydynt yn ymwneud â chwaraeon neu weithgareddau diwylliannol ar gael o amgylch Caerdydd a’r Fro megis eiddo’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, amgueddfeydd neu Barciau â lleoedd parcio. Wrth chwilio’r rhain yn aml mae ganddynt bennawd o “hygyrchedd” a fydd yn rhoi mwy o wybodaeth i chi.