Problemau llaw, arddwrn a bys
Sut mae’r llaw a’r arddwrn yn gweithio?
Mae’r dwylo a’r arddwrn yn rhan eithriadol o’n corff ac yn ein galluogi i gyflawni gwahanol weithgareddau a thasgau dyddiol. Mae’r llaw yn cynnwys sawl cymal, esgyrn a meinweoedd meddal.
Y rhan fwyaf o’r amser mae esboniad syml iawn am boen arddwrn, llaw neu fys/ bawd. Mae problemau’n digwydd yn aml o ganlyniad i wneud gormod neu wneud rhywbeth newydd. Wrth i chi fynd yn hŷn, gall poen yn eich arddwrn, llaw neu fysedd/bys bawd waethygu bob hyn a hyn, yn aml heb reswm. Fodd bynnag, mae’r achos mwyaf cyffredin o broblemau arddwrn, llaw a bys yn digwydd o ganlyniad i anaf neu drawma.
Gall yr arddwrn, y llaw a’r bysedd achosi amrywiaeth o symptomau megis:
- Poen
- Anystwythder
- Chwyddo
- Pinnau bach
- Diffyg teimlad
- Gwendid
Os ydych wedi cwympo neu anafu eich hun
Os ydych wedi cwympo a/neu anafu eich arddwrn, eich llaw, neu’ch bys/ bawd ac mae’n chwyddo yn syth, yn dendr i gyffwrdd, wedi’i gleisio, neu os oes anffurfiad gweladwy, efallai y bydd angen i chi weld Meddyg.
Dylech ffonio 111 ar frys i drefnu slot apwyntiad yn yr adran ddamweiniau ac achosion brys, gan fod posibilrwydd bach o anaf i asgwrn neu ewyn.
Os ydych wedi cwympo a/neu anafu eich arddwrn, eich llaw, neu’ch bys/ bawd ac mae’n chwyddo yn syth, yn dendr i gyffwrdd, wedi’i gleisio, neu os oes anffurfiad gweladwy, efallai y bydd angen i chi weld Meddyg.
Dylech ffonio 111 ar frys i drefnu slot apwyntiad yn yr adran ddamweiniau ac achosion brys, gan fod posibilrwydd bach o anaf i asgwrn neu ewyn.
Hunangymorth
Ni fydd angen cymorth Gweithiwr Iechyd Proffesiynol ar y rhan fwyaf o bobl. Yn y 24 – 48 awr gyntaf ar ôl problem arddwrn, llaw neu fys mae’n bwysig:
- Gorffwys y rhan yr effeithir arni o weithgarwch a fydd yn ei gwaethygu, lle bo hynny’n bosibl
- Osgoi cyfnodau hir o anweithgarwch
- Symud eich arddwrn, llaw a bysedd/bawd yn araf bach am 10 i 20 eiliad bob awr pan fyddwch yn effro
- Gall defnyddio rhew neu wres helpu i reoli symptomau
- Mynd i’ch Fferyllfa leol i gael cyngor ar reoli poen
Dylai poen newydd neu waethygiad o broblemau arddwrn, llaw neu fysedd/bawd ddechrau setlo o fewn 6 wythnos.
Ymarfer corff a gweithgarwch
Mae cadw eich arddwrn, eich llaw a’ch bysedd/bawd yn symud yn rhan hanfodol o’ch triniaeth a’ch adferiad. Dylech geisio parhau â’ch gweithgareddau arferol o ddydd i ddydd lle bo hynny’n bosibl.
Argymhellir eich bod yn aros yn y gwaith neu ddychwelyd i’r gwaith cyn gynted â phosibl yn ystod eich adferiad. Nid oes angen i chi fod yn rhydd o boen a symptomau i ddychwelyd i’r gwaith.
Mae’r fideos hyn yn eich tywys drwy ymarferion syml i helpu i wella a chynnal eich ystod o symudiad a chryfder:
Pryd i weld Gweithiwr Iechyd Proffesiynol:
- Os yw eich arddwrn, eich llaw, neu’ch bysedd/bawd ar gam neu wedi’u hanffurfio yn dilyn anaf/trawma
- Rydych yn profi symptomau parhaus nad ydynt yn gwella gyda’r cyngor hunangymorth hwn
- Ni allwch symud eich arddwrn, eich llaw, na’ch bysedd/bawd
- Os byddwch yn datblygu stiffrwydd boreol yng nghymalau bach y llaw a’r bysedd sy’n cymryd mwy na 30 munud i setlo.
Os byddwch yn profi symptomau parhaus sy’n methu â gwella gyda chyngor hunangymorth, efallai y bydd angen asesiad arbenigol gan Therapydd Llaw. Gwnewch apwyntiad gyda’ch meddyg teulu er mwyn cael eich cyfeirio at ein tîm.
I gael rhagor o gyngor ar yr amodau cyffredin sy’n gysylltiedig â phoen llaw, arddwrn a bys, cyfeiriwch at y dolenni isod:
