Poen Gwddf
Sut mae’r gwddf yn gweithio?
Mae’r gwddf yn rhan o’ch asgwrn cefn. Mae’r asgwrn cefn yn cynnwys 24 o esgyrn o’r enw fertebrau, un yn eistedd ar ben y llall. Y gwddf yw 7 asgwrn uchaf yr asgwrn cefn. Mae gan y fertebrau ddisgiau rhyngddynt a llawer o ewynnau a chyhyrau cryf o’u cwmpas i’w cefnogi ac i’ch galluogi i symud.
Ar lefel pob disg, mae gwreiddiau nerfol yn deillio o’r cord asgwrn cefn ac yn cysylltu â’r cyhyrau, y meinweoedd a’r organau.
Wrth i chi dyfu’n hŷn, mae strwythurau eich asgwrn cefn yn parhau’n gryf, ond nid yw’n anarferol i’ch gwddf fynd yn anhyblyg wrth i chi fynd yn hŷn.
Mae poen gwddf yn broblem gyffredin, gyda’r rhan fwyaf o bobl yn dioddef o boen gwddf ar ryw adeg yn eu bywydau, a gall ddigwydd eto dros amser.
Yn y rhan fwyaf o achosion nid yw’n golygu eich bod wedi gwneud niwed i’ch gwddf mewn gwirionedd, fel arfer nid yw’n ddifrifol ac yn fwyaf aml mae’n lleddfu ar ei ben ei hun neu gydag ymarfer corff syml o fewn ychydig ddyddiau. Mae bron pob poen gwddf yn dechrau pylu o fewn pythefnos ac yn setlo o fewn chwe wythnos.
Os nad yw’r boen yn gwella, gofynnwch am gyngor pellach gan eich Meddyg Teulu.
Os yw’n broblem newydd, yn aml nid oes angen i chi ofyn am gyngor gan Weithiwr Gofal Iechyd Proffesiynol.
Nid oes angen pelydrau-X, sganiau a thriniaeth fel arfer.
- Mae poen gwddf fel arfer yn digwydd am ddim rheswm amlwg – mae’n gyffredin NA fu anaf neu ddigwyddiad i sbarduno’r boen e.e. deffro un bore gyda phoen (sy’n gallu bod yn ddifrifol)
- Gall ysigiad neu straen yn y strwythurau o amgylch eich gwddf ddigwydd hefyd. Er enghraifft, gall fod yn rhywbeth sy’n gysylltiedig â chwaraeon neu’n gysylltiedig â gwaith (codi rhywbeth lletchwith neu rywbeth sy’n rhy drwm ar gyfer eich lefel o gyflyru corfforol/ffitrwydd).
- Cynnydd neu leihad sydyn yn eich lefelau ymarfer corff/gweithgaredd arferol.
- Desg/gorsaf waith wedi’i threfnu’n wael
- Chwiplash wedi damwain car
- Mae disgiau a nerfau’n llai tebygol o achosi’r broblem
- Lefelau isel o weithgarwch corfforol
- Cyfnodau o straen, pryder neu hwyliau isel
- Blinder
- Ysmygu
- Mae tystiolaeth gynyddol bod ystum yn chwarae llai o rôl mewn poen gwddf nag a ystyriwyd yn flaenorol
- Mae ffyrdd o fyw eisteddog lle mae ein cyrff mewn un lle am gyfnodau hir, er enghraifft, eistedd wrth ddesg gan ddefnyddio cyfrifiadur, neu eistedd ar y soffa i wylio’r teledu, yn chwarae rhan mewn problemau gwddf
Pryd i drefnu apwyntiad gyda’ch Meddyg
- Os ydych yn profi poen gwddf nad yw wedi’i ddatrys ar ôl 4-6 wythnos.
- Os oes gennych boen pen, gwddf neu fraich ddifrifol sy’n gyson ac sy’n tarfu ar gwsg.
- Os ydych chi’n teimlo’n sâl neu os ydych wedi colli pwysau heb esboniad.
- Os oes gennych boen, teimlad gogleisiol, fferdod neu wendid yn eich breichiau neu’ch coesau.
- Os byddwch yn datblygu anhyblygrwydd gwddf ynghyd ag anhawster codi’ch dwy fraich uwch eich pen.
Mewn achosion prin iawn, mae angen rhoi sylw ar unwaith i broblemau sy’n gysylltiedig â’r gwddf, mae’r rhain yn cynnwys:
- Gwendid neu golli teimlad yn y ddwy fraich neu’r coesau.
- Poen difrifol sydyn ar ôl cwymp neu anaf dychrynllyd (e.e. damwain traffig ar y ffyrdd neu ddisgyn o uchder).
Os byddwch yn profi unrhyw un o’r rhain, dylech gysylltu â’ch meddyg teulu neu CAV 24/7 ar y rhif canlynol: 0300 102 0247 neu ewch i Wefan CAV 24/7 i drefnu slot apwyntiad yn yr adran ddamweiniau ac achosion brys.
- Mae’n well parhau i symud a pharhau â’ch gweithgareddau bob dydd arferol. Ni ddylai bod yn egnïol a gwneud ymarfer corff ysgafn wneud eich poen gwddf yn waeth. Dylech geisio parhau i fod yn egnïol, hyd yn oed os oes gennych ychydig o boen ac anesmwythdra i ddechrau. Bydd cadw’n heini yn eich helpu i wella a gall gymryd tabledi gwrth-boen dros y cownter a defnyddio gwres helpu hefyd.
- Wrth ddychwelyd i chwaraeon, dechreuwch gyda hyfforddiant ffitrwydd ysgafn a chynyddu’n raddol wrth i’ch gwddf wella.
- Ceisiwch gymryd seibiannau rheolaidd o’r gwaith sy’n cynnwys ystumiau hir, er enghraifft, os ydych yn gweithio wrth ddesg am oriau hir, ceisiwch fynd am dro yn eich egwyl ginio a chymryd seibiannau byr bob awr i symud eich gwddf a’ch asgwrn cefn.
- Gall meddyginiaeth poen helpu i leihau poen a’ch helpu i symud yn fwy cyfforddus, a all eich helpu i wella.
- Wrth gymryd meddyginiaeth poen mae’n bwysig ei gymryd yn rheolaidd.
- Os hoffech gael cyngor am feddyginiaeth neu ddulliau eraill o liniaru poen i’ch helpu i reoli eich poen yn well, siaradwch â’ch Fferyllydd Cymunedol.
Gwyliwch y fideo hwn ar sut i weithio wrth eich pwysau wrth wneud ymarfer corff cyn dechrau’r ymarferion.
Os ydych chi’n profi poen sylweddol wrth wneud gweithgareddau’r fideo, rhowch y gorau iddo a gofynnwch am gyngor gan eich meddyg teulu.
Ymarfer corff ar gyfer poen gwddf
Y aml, gall cadw’ch gwddf yn symud ac ymestyn eich gwddf yn araf deg helpu gydag anesmwythdra.
Cysylltiadau ymarfer corff:
