Problemau llais a gofal ar ôl cael eich mewndiwbio 

Mae tiwb anadlu plastig bychan (sy’n cael ei alw’n diwb endotracheal) yn cael ei fewnosod yn eich gwddf i’ch helpu i anadlu yn ystod eich llawdriniaeth neu salwch.

Mae’r tiwb anadlu bychan, plastig yn mynd drwy’r tannau lleisiol yn eich pibell wynt. I rai cleifion mae hyn yn gallu achosi i’r bibell wynt fynd yn llidus ac mae’r mwcws iach, sy’n gorchuddio’r tannau lleisiol i’w cadw’n symudol, yn gallu tewychu.

Efallai y byddwch yn profi un neu ragor o’r problemau canlynol ar ôl y mewndiwbio:

• llais gwan neu ddim llais o gwbl
• llais anadlol
• llais cryg
• llwnc tost – yn enwedig wrth siarad a/neu lyncu
• sychder
• clirio gwddf yn rheolaidd
• anhawster taflu eich llais

Yn ystod yr oriau cyntaf ar ôl tynnu’r tiwb, yn enwedig os ydych chi wedi cael eich mewndiwbio am amser hir, efallai y byddwch chi’n teimlo’n wan iawn ac yn methu dal beiro a phapur hyd yn oed. Os yw eich llais wedi’i gyfyngu, neu os nad oes gennych lais, efallai y bydd angen i chi ddefnyddio bwrdd gwyn a beiro i ysgrifennu’r hyn rydych chi eisiau ei ddweud. Gallwch sillafu geiriau ar fwrdd wyddor neu bwyntio at ymadroddion cyffredin ar siart ymadroddion hefyd. Ceisiwch ofyn i’ch nyrs am un o’r rhain.

Er mwyn peidio niweidio’ch llais ac er mwyn helpu adferiad cyflymach, ceisiwch wneud y canlynol: 

• Defnyddio eich llais heb ei straenio, hyd yn oed os yw’n golygu ei fod yn dawel ac yn anadlol. 
• Osgoi siarad os bydd sŵn cefndirol. 
• Annog eraill i ddod yn nes atoch chi er mwyn iddyn nhw eich clywed. 
• Ceisio osgoi gweiddi na sibrwd. 
• Ceisio osgoi galwadau ffôn hir. 
• Anadlu’n rheolaidd er mwyn osgoi straen ar ddiwedd brawddegau. 
• Os ydych chi’n teimlo poen ar ôl defnyddio’ch llais, rhowch orffwys i’r llais am 30 munud i awr. 
• Ceisiwch osgoi clirio’r gwddf. Yn hytrach, ceisiwch glirio’ch gwddf drwy lyncu. 
• Os ydych chi’n defnyddio mewnanadlydd, rinsiwch eich ceg ar ôl ei ddefnyddio. 
• Cadwch eich tannau lleisiol wedi’u hydradu’n dda. Ceisiwch yfed dau litr o ddŵr y dydd, ond siaradwch am hyn gyda’ch nyrs yn gyntaf. 
• Oes unrhyw bethau y dylwn i eu hosgoi? 
• Ceisiwch beidio yfed diodydd caffin na bwydydd sbeislyd a allai achosi adlif asid (asid sy’n dod i fyny o’ch stumog ac yn llidio eich gwddf). 

Ceisiwch osgoi diodydd caffein, bwydydd sbeislyd a allai achosi adlif asid (asid sy’n dod i fyny o’ch stumog ac sy’n annifyr i’ch gwddf).

Dylai’r niwed i’ch tannau lleisiol wella heb driniaeth wrth i chi gryfhau ar ôl eich llawdriniaeth neu salwch, unwaith y bydd y llid yn setlo. Ar adegau prin, nid yw’r llais yn gwella heb driniaeth ac efallai y bydd angen cyfeirio at y tîm clust, trwyn a gwddf (ENT) i ddiystyru niwed strwythurol i’r laryncs. Gall eich tîm meddygol drefnu hyn, neu eich meddyg teulu os byddwch yn ôl gartref.