Poen Pen-glin Mewn Plant
Sut mae’r pen-glin yn gweithio?
Y pen-glin yw cymal mwyaf y corff. Mae wedi’i leoli rhwng eich morddwyd a’ch crimog.
Mae gewynnau cryf, cyhyrau a thendonau, sy’n rhoi sefydlogrwydd, yn cynnal cymal y pen-glin, a chartilag sy’n gweithredu fel siocladdwr. Mae’r rhain i gyd yn sicrhau bod y pen-glin yn gallu symud.
Mae’n eithaf cyffredin i blant gwyno am boen pen-glin heb ddioddef unrhyw fath o drawma neu anaf, yn enwedig pobl ifanc actif. Gorddefnyddio yw’r rheswm mwyaf cyffredin dros boen pen-glin mewn plant.
Os yw eich plentyn yn gloff ac yn datblygu unrhyw un o’r symptomau canlynol, dylech chi ffonio 111 ar frys a bydd gweithiwr gofal iechyd proffesiynol yn penderfynu a oes angen gofal brys ar eich plentyn.
- Poen sydyn yn y glun, y forddwyd neu ben-glin
- Methu rhoi dim pwysau o gwbl ar y goes wrth sefyll neu gerdded
- Y goes wedi newid ei siâp neu’n cyfeirio at ongl ryfedd
- Teimlo’n anhwylus gyda thymheredd uchel, teimlo’n boeth ac yn crynu
- Poen difrifol yng ngwaelod y bola
- Symptomau sy’n gwaethygu
Efallai y bydd angen i’ch plentyn weld meddyg ar frys os yw wedi cwympo neu droi ei ben-glin a’r:
- Pen-glin yn chwyddo’n syth
- Pen-glin wedi cloi (methu ei symud o gwbl)
- a Methu rhoi pwysau o gwbl ar y goes er mwyn sefyll neu gerdded
Os yw hyn yn digwydd, dylech chi ffonio 111 ar frys a bydd gweithiwr gofal iechyd proffesiynol yn penderfynu a oes angen gofal brys ar eich plentyn.
Poen Pen-glin
Pethau sy’n Achosi Poen
Hunangymorth
Lleddfu Poen
Pethau sy’n Achosi Poen
Os ydych chi’n gweld gweithiwr gofal iechyd proffesiynol ynglŷn â phoen pen-glin eich plentyn, mae’n debygol y bydd yn archwilio cluniau eich plentyn hefyd, oherwydd weithiau, bydd poen yn y pen-glin oherwydd problem gyda’r glun. Yr enw am y math hwn o boen yw poen allgyfeiriol.
Mae rhai cyflyrau sy’n effeithio ar gymal y pen-glin yn effeithio’n benodol ar blant a phobl ifanc sy’n dal i dyfu, e.e. clefyd Osgood Schlatters a symdrom Sinding-Larson-Johansson.
Hunangymorth
Mae cadw’n heini yn rhan hanfodol o’ch triniaeth a’ch adferiad eich plentyn a dyma’r peth gorau y gallwch ei wneud ar gyfer eu iechyd.
Gyda rhai cyflyrau, efallai y bydd angen osgoi rhai gweithgareddau yn ystod camau penodol o’r broses wella. Os felly, bydd ffisiotherapydd yn rhoi cyngor addas i’ch plentyn.
Os yw eich plentyn yn ei chael hi’n anodd gwneud gweithgareddau rhedeg a neidio oherwydd y poen yn ei ben-glin, efallai y byddai’n well rhoi cynnig ar weithgareddau trawiad is fel nofio, reidio beic neu sgwter i’w gadw’n actif wrth adael i’r poen pen-glin setlo.
Mae bod yn actif drwy gydol yr adferiad yn gallu:
- Atal y broblem rhag digwydd eto
- Cynnal eich lefelau ffitrwydd presennol – hyd yn oed os oes rhaid i chi newid yr hyn rydych yn ei wneud fel arfer, mae unrhyw weithgaredd yn well na dim
- Cadw eich cyhyrau a’ch cymalau eraill yn gryf ac yn hyblyg
- Cynnal pwysau corff iach
Argymhellir bod eich plentyn yn aros yn yr ysgol neu’n dychwelyd i’r ysgol cyn gynted â phosibl yn ystod ei adferiad. Bydd eich ffisiotherapydd yn gweithio gyda chi ac ysgol eich plentyn er mwyn helpu i gefnogi anghenion corfforol eich plentyn os oes angen.
O fewn y 24 i 48 awr gyntaf ar ôl i broblem ben-glin ddechrau, dylech chi geisio:
- Gorffwys pen-glin eich plentyn ond ceisiwch osgoi cyfnodau hir o beidio â symud o gwbl
- Annog eich plentyn i symud y pen-glin yn ysgafn am 10 i 20 eiliad bob awr pan fydd yn effro
- Os oes gan eich plentyn anaf i’r cyhyrau neu’r gewynnau, mae’r fideo hwn gan ‘The Running Clinic’ yn gallu helpu i reoli adferiad eich plentyn.
Ar ôl 48 awr:
- Anogwch eich plentyn i ddychwelyd i weithgareddau arferol yn araf
- Gwnewch beth bynnag y byddai’r plentyn yn ei wneud fel arfer, gan gynnwys aros yn yr ysgol, neu ddychwelyd i’r ysgol os yw’n bosibl
- Ni ddylai eich plentyn gymryd rhan mewn chwaraeon na chodi pwysau trwm nes bod ganddo lai o anesmwythdra a’i fod yn gallu symud yn well. Pan fydd yn dychwelyd i gymryd rhan mewn chwaraeon, cofiwch ddweud wrth eich plentyn gynhesu’n iawn cyn dechrau.
- Ar ôl 48 awr yn dilyn troi’r pigwrn, gall yr ymarferion isod fod yn ddefnyddiol er mwyn i’ch plentyn allu symud a gweithredu
Os nad yw symptomau eich plentyn yn gwella, gofynnwch am gyngor meddygol.
Lleddfu Poen
I ddechrau, unwaith y bydd y cast wedi’i dynnu, mae’n arferol i’ch plentyn gwyno am boenau ac anghysur wrth ddefnyddio’r fraich honno’n amlach. Gellir rheoli’r rhain yn hawdd gyda chynhyrchion lleddfu poen.
Gweler canllawiau lleddfu poen y GIG 111 Cymru.
Gallwch ofyn am gyngor yn eich fferyllfa leol hefyd.
Rhagor o wybodaeth
Efallai y bydd y dolenni isod yn ddefnyddiol unwaith y bydd eich plentyn wedi gweld gweithiwr iechyd proffesiynol a chael diagnosis o’r cyflwr.
Os oes gennych unrhyw bryderon neu ymholiadau am y wybodaeth hon, cysylltwch ag Adran Cleifion Allanol Dolffin ar 02921 847577.
Ysbyty Arch Noa i Blant Cymru
Parc y Mynydd Bychan
Caerdydd
CF14 4X
Os nad oes gan eich plentyn apwyntiad wedi’i drefnu gyda’r adran ffisiotherapi a bod y symptomau’n parhau, neu os nad ydynt yn gwella’n raddol, yna gallwch hunan-atgyfeirio eich plentyn i’r Adran Cleifion Allanol Ffisiotherapi Pediatrig trwy ffonio’r llinell atgyfeirio ar 02921 836908.
