Cefnogi eich plentyn gyda sgiliau cyn-ysgrifennu

Mae gwneud marciau ar bapur, arlunio ac ysgrifennu yn rhoi cyfle i’ch plentyn fynegi ei hun mewn ffyrdd gwahanol. Os ydych chi’n teimlo bod eich plentyn yn barod i godi creon neu frwsh paent a gwneud marc, mae ein Therapyddion Galwedigaethol wedi awgrymu syniadau ar sut i wneud eich gweithgareddau’n fwy hwyliog a llwyddiannus.

Mae defnyddio dulliau hwyliog, synhwyraidd sy’n seiliedig ar chwarae yn gallu denu plant i gymryd rhan mewn gweithgareddau cyn-ysgrifennu/ llawysgrifen. Mae’r dull hwn yn teimlo’n naturiol i blant yn y blynyddoedd cynnar.

Cynnig amrywiaeth o offer

Cynigiwch y rhain i’ch plentyn:

creonau tew a thenau
sialc
pensiliau tew
pinnau ffelt
brwshys paent
tywod a phriciau

Gweithio ar amrywiaeth o arwynebau

Dyma rai arwynebau i arbrofi arnyn nhw:

papur (gwyn, du, lliw)
bwrdd du
bwrdd gwyn
papur dargopïo
ffoil
papur tywod
cerdyn sgleiniog, a.y.b.

Cynnig gwahanol safbwyntiau archwiliol

Gallwch annog:

gorwedd ar y bol
sefyll
mynd ar eu pedwar
penlinio
eistedd a defnyddio arwyneb fertigol e.e., îsl neu wal.

Gwneud marciau ar bethau o wahanol feintiau

Gall eich plentyn wneud marciau ar:

fyrddau du mawr
byrddau gwyn
hen bapur wal
darnau bach o gardiau
hen dderbynebau
papur.

Atgyfnerthu patrymau symud cyn-ysgrifennu ac ysgrifennu

Gwnewch hyn mor aml â phosib yn ystod y dydd:

o’r chwith i’r dde
o’r top i’r gwaelod,
cyfeiriad cylchol gwrthglocwedd.

Gwneud llun gyda’ch gilydd

Mae ‘arlunio rhyngweithiol’ yn weithgaredd gwych i’w wneud gyda’ch plentyn. Mae’n helpu i fagu hyder a sgiliau. Mae gennych y rhyddid i dynnu llun unrhyw beth sy’n ysgogi eich plentyn – boed yn uncorn neu drên!

Camau mewn datblygu ysgrifennu

Dangos diddordeb yn ymdrechion ysgrifennu/arlunio pobl eraill
Dal creon mewn dwrn a’i daro (gyda’r naill law neu’r llall)
Sgriblo ar hap
Sgriblo yn ôl ac ymlaen
Sgriblo mewn cylch
Dynwared llinellau fertigol a llorweddol
Dynwared cylch
Copïo llinellau llorweddol a fertigol, a chylchoedd
Amlinellu diemwnt gydag onglau crwn
Dynwared croes (+)
Copïo croes (+)
Copïo llinellau croeslin (/ \)
Copïo croes groeslin (X)

Gweithgareddau cyn-ysgrifennu hwyliog i roi cynnig arnyn nhw

Ymladd bodiau – cau’r dyrnau. Ar ôl 3 mae’r bodiau’n cystadlu i geisio dal bawd y gwrthwynebydd, yn dilyn y rhigwm ‘1, 2, 3, rwy’n mynd i dy ddal di’ … unwaith y bydd un wedi dal bawd y llall, bydd yr enillydd yn dweud ‘1, 2, 3, rwy’ WEDI dy ddal di!’
Plethu llinyn o gwmpas y bysedd
Pêl-droed fflicio – fflicio’r bawd a phob bys fesul un.
Tidli-wincs
Cyflwynwch siâp/ llythyren i’r plentyn a disgrifio’r siâp yn ôl ei ‘stori’ symud. Gofynnwch i’r plentyn eich dilyn chi drwy dynnu llun y siâp yn yr awyr neu ar bapur. Ar ôl hynny, gofynnwch i’r plentyn dynnu llun y siâp ar eich cefn ac yna gwnewch chithau’r un fath ar ei gefn ef/hi. Cynyddwch nifer y siapiau a gofyn i’ch plentyn ddyfalu pa siâp sydd wedi cael ei lunio ar ei gefn
Gemau clapio a chaneuon symud e.e. ‘Mae olwynion y bws’ ble mae’n rhaid defnyddio’r ddwy law yn gymesur.
Rhoi Stickle Bricks, Duplo neu PopBeads yn sownd yn ei gilydd a’u tynnu.
Clai – defnyddio’r ddwy law i wneud siapiau selsig. Torri siapiau gyda thorwyr, neu gyda’r bawd a blaenau’r bysedd
Rhwygo papur er mwyn gwneud papier mache neu collage.
Chwarae mewn tywod / dŵr – arllwys tywod neu ddŵr o un cynhwysydd i’r llall.
Taro gyda morthwyl – ysgogwch y plentyn i ddefnyddio un llaw i ddal y tegan yn llonydd a’r llaw arall i daro gyda’r morthwyl.
Cuddiwch deganau mewn powlen fawr o reis sych neu dywod. Gofynnwch i’ch plentyn geisio dod o hyd iddyn nhw gyda’u bysedd.
Gwthio a thynnu hancesi papur neu sgarffiau sidan drwy diwbiau cardbord maint rholiau papur tŷ bach.
Rhoi rhaff drwy diwbiau cardbord maint rholiau papur tŷ bach, neu dorri tiwbiau tywelion cegin i’r maint cywir.
Mae sgiliau ‘rhoi rhywbeth drwy rywbeth arall’ yn gallu cael eu datblygu ymhellach drwy roi rîls ar bric, rhoi rîls ar diwbiau plastig, neu leiniau mawr ar lanhawyr pibell.
Defnyddio poteli y gellir eu gwasgu neu seimiwr twrci i chwistrellu dŵr neu baent, ond gwnewch yn siŵr eu bod nhw’n hawdd eu gwasgu! Mae hyn yn ymarfer agor a chau’r dwylo.
Defnyddio gefail salad/bara blastig i godi pethau o un blwch i’r llall. Gwneud yn siŵr ei bod yn hawdd gafael yn yr eitemau a’u codi. Mae hyn yn ymarfer agor a chau pethau fel sisyrnau.
Tynnu llun yn yr awyr gyda rhubanau papur crêp ynghlwm wrth bric.
Troi teisen/pwdin – dywedwch wrth y plentyn droi a throi i gyfeiriad gwrthglocwedd.
Chwarae ‘Ring o’ roses’. (Dyma’r fersiwn Gymraeg – ‘Cylch o gylch rhosynnau, poced lawn o flodau, atisiw, atisiw, i lawr â ni!’)
Chwarae ‘Mae Seimon yn dweud’. Gwneud siâp gyda rhannau o’r corff. Os nad yw eich plentyn yn gallu gwneud hyn yn annibynnol, gofynnwch iddo/iddi eich copïo.
Tynnu lluniau yn y tywod.
Glanhau ffenestr, bwrdd neu fwrdd du, gan ddynwared sgribls fertigol a llorweddol; yna rownd a rownd.