Cefnogi eich plentyn gyda sgiliau cyn-ysgrifennu
Mae gwneud marciau ar bapur, arlunio ac ysgrifennu yn rhoi cyfle i’ch plentyn fynegi ei hun mewn ffyrdd gwahanol. Os ydych chi’n teimlo bod eich plentyn yn barod i godi creon neu frwsh paent a gwneud marc, mae ein Therapyddion Galwedigaethol wedi awgrymu syniadau ar sut i wneud eich gweithgareddau’n fwy hwyliog a llwyddiannus.
Mae defnyddio dulliau hwyliog, synhwyraidd sy’n seiliedig ar chwarae yn gallu denu plant i gymryd rhan mewn gweithgareddau cyn-ysgrifennu/ llawysgrifen. Mae’r dull hwn yn teimlo’n naturiol i blant yn y blynyddoedd cynnar.
Cynnig amrywiaeth o offer
Cynigiwch y rhain i’ch plentyn:
- creonau tew a thenau
- sialc
- pensiliau tew
- pinnau ffelt
- brwshys paent
- tywod a phriciau
Gweithio ar amrywiaeth o arwynebau
Dyma rai arwynebau i arbrofi arnyn nhw:
- papur (gwyn, du, lliw)
- bwrdd du
- bwrdd gwyn
- papur dargopïo
- ffoil
- papur tywod
- cerdyn sgleiniog, a.y.b.
Cynnig gwahanol safbwyntiau archwiliol
Gallwch annog:
- gorwedd ar y bol
- sefyll
- mynd ar eu pedwar
- penlinio
- eistedd a defnyddio arwyneb fertigol e.e., îsl neu wal.
Gwneud marciau ar bethau o wahanol feintiau
Gall eich plentyn wneud marciau ar:
- fyrddau du mawr
- byrddau gwyn
- hen bapur wal
- darnau bach o gardiau
- hen dderbynebau
- papur.
Atgyfnerthu patrymau symud cyn-ysgrifennu ac ysgrifennu
Gwnewch hyn mor aml â phosib yn ystod y dydd:
- o’r chwith i’r dde
- o’r top i’r gwaelod,
- cyfeiriad cylchol gwrthglocwedd.
Gwneud llun gyda’ch gilydd
Mae ‘arlunio rhyngweithiol’ yn weithgaredd gwych i’w wneud gyda’ch plentyn. Mae’n helpu i fagu hyder a sgiliau. Mae gennych y rhyddid i dynnu llun unrhyw beth sy’n ysgogi eich plentyn – boed yn uncorn neu drên!
Camau mewn datblygu ysgrifennu
- Dangos diddordeb yn ymdrechion ysgrifennu/arlunio pobl eraill
- Dal creon mewn dwrn a’i daro (gyda’r naill law neu’r llall)
- Sgriblo ar hap
- Sgriblo yn ôl ac ymlaen
- Sgriblo mewn cylch
- Dynwared llinellau fertigol a llorweddol
- Dynwared cylch
- Copïo llinellau llorweddol a fertigol, a chylchoedd
- Amlinellu diemwnt gydag onglau crwn
- Dynwared croes (+)
- Copïo croes (+)
- Copïo llinellau croeslin (/ \)
- Copïo croes groeslin (X)
Gweithgareddau cyn-ysgrifennu hwyliog i roi cynnig arnyn nhw
- Ymladd bodiau – cau’r dyrnau. Ar ôl 3 mae’r bodiau’n cystadlu i geisio dal bawd y gwrthwynebydd, yn dilyn y rhigwm ‘1, 2, 3, rwy’n mynd i dy ddal di’ … unwaith y bydd un wedi dal bawd y llall, bydd yr enillydd yn dweud ‘1, 2, 3, rwy’ WEDI dy ddal di!’
- Plethu llinyn o gwmpas y bysedd
- Pêl-droed fflicio – fflicio’r bawd a phob bys fesul un.
- Tidli-wincs
- Cyflwynwch siâp/ llythyren i’r plentyn a disgrifio’r siâp yn ôl ei ‘stori’ symud. Gofynnwch i’r plentyn eich dilyn chi drwy dynnu llun y siâp yn yr awyr neu ar bapur. Ar ôl hynny, gofynnwch i’r plentyn dynnu llun y siâp ar eich cefn ac yna gwnewch chithau’r un fath ar ei gefn ef/hi. Cynyddwch nifer y siapiau a gofyn i’ch plentyn ddyfalu pa siâp sydd wedi cael ei lunio ar ei gefn
- Gemau clapio a chaneuon symud e.e. ‘Mae olwynion y bws’ ble mae’n rhaid defnyddio’r ddwy law yn gymesur.
- Rhoi Stickle Bricks, Duplo neu PopBeads yn sownd yn ei gilydd a’u tynnu.
- Clai – defnyddio’r ddwy law i wneud siapiau selsig. Torri siapiau gyda thorwyr, neu gyda’r bawd a blaenau’r bysedd
- Rhwygo papur er mwyn gwneud papier mache neu collage.
- Chwarae mewn tywod / dŵr – arllwys tywod neu ddŵr o un cynhwysydd i’r llall.
- Taro gyda morthwyl – ysgogwch y plentyn i ddefnyddio un llaw i ddal y tegan yn llonydd a’r llaw arall i daro gyda’r morthwyl.
- Cuddiwch deganau mewn powlen fawr o reis sych neu dywod. Gofynnwch i’ch plentyn geisio dod o hyd iddyn nhw gyda’u bysedd.
- Gwthio a thynnu hancesi papur neu sgarffiau sidan drwy diwbiau cardbord maint rholiau papur tŷ bach.
- Rhoi rhaff drwy diwbiau cardbord maint rholiau papur tŷ bach, neu dorri tiwbiau tywelion cegin i’r maint cywir.
- Mae sgiliau ‘rhoi rhywbeth drwy rywbeth arall’ yn gallu cael eu datblygu ymhellach drwy roi rîls ar bric, rhoi rîls ar diwbiau plastig, neu leiniau mawr ar lanhawyr pibell.
- Defnyddio poteli y gellir eu gwasgu neu seimiwr twrci i chwistrellu dŵr neu baent, ond gwnewch yn siŵr eu bod nhw’n hawdd eu gwasgu! Mae hyn yn ymarfer agor a chau’r dwylo.
- Defnyddio gefail salad/bara blastig i godi pethau o un blwch i’r llall. Gwneud yn siŵr ei bod yn hawdd gafael yn yr eitemau a’u codi. Mae hyn yn ymarfer agor a chau pethau fel sisyrnau.
- Tynnu llun yn yr awyr gyda rhubanau papur crêp ynghlwm wrth bric.
- Troi teisen/pwdin – dywedwch wrth y plentyn droi a throi i gyfeiriad gwrthglocwedd.
- Chwarae ‘Ring o’ roses’. (Dyma’r fersiwn Gymraeg – ‘Cylch o gylch rhosynnau, poced lawn o flodau, atisiw, atisiw, i lawr â ni!’)
- Chwarae ‘Mae Seimon yn dweud’. Gwneud siâp gyda rhannau o’r corff. Os nad yw eich plentyn yn gallu gwneud hyn yn annibynnol, gofynnwch iddo/iddi eich copïo.
- Tynnu lluniau yn y tywod.
- Glanhau ffenestr, bwrdd neu fwrdd du, gan ddynwared sgribls fertigol a llorweddol; yna rownd a rownd.
Hefyd yn yr adran hon
Dolenni Defnyddiol
Sut i gysylltu a ni
I wneud cais am gymorth, plis cysylltwch a ni ar 02921 836910. Cliciwch yma am ragor o wybodaeth am ein proses Cais am Gymorth.
Manylion Cyswllt
Therapi Galwedigaethol i Blant a Phobl Ifanc
Llawr 1af, Tŷ Coetir
Ffordd Maes y Coed
Caerdydd
CF14 4HH
Rhif Ffôn: 02921 836 910
